اطلس خیر ایران

Atlas of Iranian Charity

در پی گسترش بخش مردم نهاد در سطح دنیا و افزایش اهمیت آن، استانداردسازی و شاخص‌گذاری‌هایی برای ارائه تصویر نیکوکاری در سطح جهانی و ملی در کشورهای متعدد توسعه یافته‌ است تا شناخت جامعی از چشم‌انداز جهانی بخشش و نیکوکاری ارائه دهند، به افزایش وسعت و اثربخشی امر خیر کمک کرده و مسیر را برای ایجاد تغییرات ماندگار در جهان هموار کنند. پایش سازمان‌های مردم نهاد به سیاست‌گذاران اطلاعات مورد نیاز برای بهبود سیاست‌ها و بسترسازی مناسب برای رشد سمن‌ها را ارائه می‌دهد. سازمان‌های مردم نهاد با استفاده از این شاخص‌های پایش از یک سو می‌توانند وضعیت خود را ارزیابی کنند، آنچه از آنها انتظار می‌رود را درک کنند و برای بهبود عملکرد گام‌هایی به سمت اهداف روشن بردارند. از سوی دیگر، با شناخت موانع محیطی، قانونی یا اجتماعی و فرهنگی و ... خیریه‌ها می‌توانند با همبستگی برای مهیا شدن محیط مناسب‌تری برای رشد و اثرگذاری فعالیتهای نیکوکارانه و افزایش منابع خیر تلاش کنند. افزون بر آن، پایش بخش مردم نهاد باعث شفافیت فعالیت‌ها و مشخص شدن نقش حائز اهمیت سمن‌ها و در نتیجه جلب اعتماد نیکوکاران، جامعه کسب و کار و عموم مردم می‌شود.
متاسفانه با وجود ریشه داشتن وقف و نیکوکاری در فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی و وسعت و گستره کارکردهای آن در سطح اجتماع، نخبگان ایرانی به این موضوع توجه کافی نکرده‌اند. در بسیاری از کشورها موضوع مطالعات امر خیر به عنوان یکی از مباحث مهم در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، علوم اجتماعی و حتی روانشناسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. نه تنها در سطح ملی بلکه بخش مردم نهاد در سطح بین کشوری یا بین منطقه‌ای بررسی و مقایسه می‌شود. پایش تحولات عرصه خیر شاید اولین و مهمترین قدم در جهت بیدار کردن محققان، سیاست‌گذاران و فعالان ایرانی و دعوت از آنها به تلاش برای بهره‌مندی از ظرفیت ویژه بخش مردم نهاد به عنوان یکی از ارکان جامعه در کنار بخش دولتی و خصوصی است.

بزرگترین مانع بر سر راه پایش امرخیر ایران فقدان اطلاعات است. نبود یک مرجع واحد ثبت و نظارت بر کار سمن‌ها باعث شده آمار معتبر کشوری از تعداد و موضوع کار و سایر اطلاعات عرصه خیر موجود نباشد. در سطح سازمانی نیز بسیاری از سمن‌ها به علت مدیریت سنتی و عدم سیستم حسابرسی دقیق و گزارش‌گیری، جمع‌آوری اطلاعات را با چالش بزرگی روبرو می‌کند.